Zmiana hasła

Analiza finansowa jest najważniejszym narzędziem badawczym oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstw (a także innych jednostek gospodarczych).

Przedmiotem Analizy finansowej są wielkości ekonomiczne, które określają działalność podmiotów i są wyrażane w jednostkach pieniężnych. Przede wszystkim są to zasoby i stany finansowe oraz wyniki działalności. 

Istotą Analizy Finansowej jest rozpoznawanie i ocena zjawisk i procesów gospodarczych (głównie finansowych), które odzwierciedlają efektywność działalności całego przedsiębiorstwa.

Celem Analizy Finansowej jest dostarczanie odpowiednio przetworzonych informacji, wykorzystywanych do oceny przedsiębiorstw i podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz gospodarczych.

Najważniejszymi źródłami danych do Analizy Finansowej są : Bilans, Rachunek zysków i strat, Rachunek przepływów pieniężnych oraz Informacje dodatkowe i pozostałe.

„Analiza finansowa stanowi najstarszy historycznie dział analizy ekonomicznej. Powstała ona początkowo tylko jako analiza bilansu i rachunku zysków i strat. Pierwsze próby oceny wskaźników finansowych przedsiębiorstw zostały dokonane w drugiej połowie XIX stulecia.”
(Prof. Tadeusz Waśniewski)

Bilans - jest to część sprawozdania finansowego prezentująca zestawienie aktywów i pasywów jednostki na początek (bilans otwarcia) i koniec (bilans zamknięcia) okresu sprawozdawczego (obrachunkowego). Jest to usystematyzowane, sporządzane na określoną datę (moment) zestawienie wartości składników majątku (aktywa) jednostki gospodarczej oraz źródeł ich finansowania (pasywa). Bilans, w odróżnieniu od Rachunku wyników, ma charakter statyczny: pokazuje informacje o przedsiębiorstwie według stanu na dzień sporządzenia sprawozdania (podczas gdy rachunek wyników obejmuje cały okres, np. kwartał czy rok).  

(Aktywa) Aktywa trwałe - są to wszystkie aktywa posiadane przez przedsiębiorstwo, które nie zaliczają się do aktywów obrotowych. Charakteryzują się tym, że występują w wielu procesach gospodarczych, zużywając się stopniowo. Do aktywów trwałych zalicza się : wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe, należności długoterminowe, inwestycje długoterminowe oraz międzyokresowe rozliczenia długoterminowe.

(Aktywa) Aktywa obrotowe - są to wszystkie aktywa których termin zapadalności wynosi mniej niż rok, takie, których spółka nie zamierza utrzymywać dłużej niż rok, lub które będą wykorzystane w jednym cyklu produkcyjnym. Do aktywów obrotowych zalicza się: zapasy, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe (w tym środki pieniężne w kasie i na rachunku bankowym) oraz międzyokresowe rozliczenia krótkoterminowe.

(Pasywa) Kapitał własny -  jest to pieniężny odpowiednik majątku stanowiącego własność jednostki gospodarczej, ustalony zgodnie ze statutem, umową o utworzeniu lub przepisami o gospodarce finansowej jednostki. Występuje on jako kapitał podstawowy, należne lecz nie wniesione wkłady na poczet kapitału podstawowego, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny i pozostałe kapitały rezerwowe, nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych oraz wynik finansowy netto roku obrotowego.

(Pasywa) Zobowiązania długoterminowe - są to wszelkiego rodzaju zobowiązania przedsiębiorstwa, których termin zapadalności wynosi więcej niż rok. Do zobowiązań tych należą z reguły kredyty długoterminowe, wyemitowane przez przedsiębiorstwo obligacje oraz inne papiery dłużne.

(Pasywa) Zobowiązania krótkoterminowe - są to wszelkiego rodzaju zobowiązania przedsiębiorstwa o terminie zapadalności krótszym niż rok.  Zobowiązania te obejmują: pożyczki, obligacje i papiery wartościowe, kredyty bankowe, zaliczki otrzymane na poczet dostaw, zobowiązania z tytułu dostaw i usług, zobowiązania wekslowe, zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń osób stale i dorywczo zatrudnionych, zobowiązania wewnątrzzakładowe oraz pozostałe zobowiązania.

(Pasywa) Rozliczenia międzyokresowe - są to wszelkie koszty związane z zawarciem udokumentowanej transakcji w jednym okresie a dotyczące innego okresu lub wielu okresów. Po stronie Pasywów występują rozliczenia międzyokresowe bierne (po stronie Aktywów czynne).  

We wstępnej analizie bilansu za pomocą wskaźników dynamiki określa się kierunek i stopień zmian poszczególnych składników bilansu, w porównaniu  do ich wartości we wcześniejszych okresach bilansowych oraz wskaźników struktury,  przedstawiających udział poszczególnych pozycji majątku i źródeł ich finansowania. Analiza  struktury majątku i kapitałów w przedsiębiorstwie jest odzwierciedleniem zaangażowania  kapitału firmy. 

Rachunek przepływów pieniężnych - (Rachunek Cash Flow) jest sprawozdaniem pokazującym przepływ środków pieniężnych spółki w ujęciu dynamicznym, uwzględniającym źródła pochodzenia kapitału oraz jego przeznaczenie.  Sporządzanie rachunku cash flow opiera się o informacje zawarte w bilansie i rachunku zysków i strat, jednakże należy je odpowiednio przekształcić i przedstawić tak, by odzwierciedlały realny przepływ środków pieniężnych. Stanowi on analityczne rozwinięcie informacji o zmianach stanu środków pieniężnych dokonujących się w danym okresie sprawozdawczym. Pokazuje zmiany, jakie zaszły w poszczególnych elementach aktywów i pasywów wywołane przez przepływ środków pieniężnych. Przedstawia informacje umożliwiające ocenę stopnia płynności finansowej, skuteczności ściągania należności i zdolności do regulowania zobowiązań.

W sprawozdaniu tym wyodrębnia się trzy podstawowe rodzaje przepływów pieniężnych odpowiadających różnych rodzajami działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Są to działalności: operacyjna, inwestycyjna oraz finansowa. Podstawową zasadą konstrukcji cash flow jest pokazanie rzeczywistych źródeł i zastosowań środków pieniężnych. Dla tego rachunku nie ma znaczenia kiedy dany przychód lub koszt został zaewidencjonowany w znaczeniu księgowym, ale kiedy nastąpił wpływ bądź wydatek z nim związany.

Działalność operacyjna, jak już wiadomo stanowi podstawowy rodzaj działalności, lecz na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych dołącza się do niej wszystkie inne rodzaje działalności nie dające się sklasyfikować jako inwestycyjną lub finansową. Przez działalność inwestycyjną rozumie są nabywanie lub zbywanie składników majątku trwałego, jak i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane przychody i koszty pieniężny. Działalność finansowa przedsiębiorstwa są to wszelkie zmianny w wielkościach kapitału własnego i obcego w przedsiębiorstwie, które miały miejsce w danym okresie obrachunkowym.

Analiza sprawozdania z przepływów pieniężnych powinna zaczynać się od ustalenia wielkości środków pieniężnych w poszczególnych obszarach sprawozdania. Przedstawiona poniżej tabela zawiera możliwe sytuacje, które mogą wystąpić przy ocenie tego sprawozdania. Znakiem „+” oznaczono dodatnie przepływy, zaś symbolem „–” ujemne.

Przypadek 1: Dodatnie przepływy pieniężne na wszystkich poziomach. Przedsiębiorstwo gromadzi środki pieniężne na koncie, być może, aby przeznaczyć je na przyszłe inwestycje.
Przypadek 2: Wysoka rentowność, a zyski przeznaczane są na rozwój przedsiębiorstwa i spłatę zobowiązań.
Przypadek 3: Typowa sytuacja, gdy mamy do czynienia z restrukturyzacją.
Przypadek 4: Prawidłowa sytuacja w rozwijającym się przedsiębiorstwie.
Przypadek 5: Ujemne przepływy z działalności operacyjnej i dodatnie z pozostałych działalności wskazują na przejściowe trudności jednostki gospodarczej.
Przypadek 6: Sytuacja typowa dla młodych, dopiero rozwijających się przedsiębiorstw.
Przypadek 7: Niedobory gotówkowe przedsiębiorstwa są pokrywane ze sprzedaży aktywów. Jest to niewątpliwie najgorszy przypadek i może oznaczać bankructwo jednostki.
Przypadek 8: Ujemny poziom gotówki we wszystkich poziomach. Nie oznacza jednak bankructwa. Przedsiębiorstwo ma szansę zacząć zarabiać w przyszłości na obecnie dokonywanych inwestycjach.

Rachunek zysków i strat - (wcześniej zwany Rachunkiem wyników) jest  to część sprawozdania finansowego, która informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa. Budowa tego sprawozdania polega na zestawieniu strumieni przychodów (ze sprzedaży materiałów, produktów lub usług, innej działalności operacyjnej, działalności finansowej oraz innych) i kosztów tych działalności. Z punktu widzenia oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa rachunek zysków i strat jest najbardziej syntetycznym miernikiem jej rentowności.

Ogólna postać i budowa rachunku zysków i strat:

Wynik na sprzedaży - powstaje wskutek odjęcia od właściwych przychodów (powstałych ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, skorygowanych zmianą stanu produktów) kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej, do których zalicza się m. in. wartość sprzedanych towarów i materiałów, zużycie materiałów (energii), ceny obcych usług, amortyzację, wynagrodzenia dla pracowników, podatki i opłaty. Wynik ze sprzedaży powinien dotyczyć tylko i wyłącznie przychodów i kosztów bezpośrednio związanych z produkcją sprzedaną w danym okresie sprawozdawczym.  Wynik na sprzedaży netto uwzględnia ponadto koszty zarządu oraz koszty sprzedaży. Saldo to ma duże znaczenie dla przedsiębiorstwa, gdyż wskazuje na rentowność jego podstawowej działalności.

Wynik z działalności operacyjnej - powstaje wskutek dodania od wyniku netto ze sprzedaży pozostałych przychodów operacyjnych oraz pomniejszeniu o pozostałe koszty operacyjne. Pozostałe przychody i koszty operacyjne  związane są pośrednio z działalnością statutową przedsiębiorstwa. Ustawa o rachunkowości jasno definiuje pozostałe zarówno koszty, jak i przychody operacyjne jako związane z: działalnością socjalną,  ze zbyciem środków trwałych i środków trwałych w budowie, utrzymaniem oraz aktualizacją wyceny środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji, utworzeniem lub rozwiązaniem rezerw, nie będących rezerwami finansowymi, odszkodowaniami i karami oraz przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie (np. w drodze darowizny) aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży oraz nabycie lub wytworzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Wynik z działalności gospodarczej ustalany jest w oparciu o wynik z działalności operacyjnej poprzez dodanie do niego przychodów oraz odjęciem kosztów finansowych, które to związane są z działalnością inwestycyjną i finansową przedsiębiorstwa. Są to głównie inwestycje krótko i długoterminowe oraz zobowiązania finansowe, do których należą: odsetki zapłacone i uzyskane, aktualizacja wartości inwestycji,  zyski / straty ze zbycia inwestycji, dywidendy oraz udziały w zyskach i inne.  

Wynik brutto powstaje poprzez skorygowanie wyniku z działalności gospodarczej o zyski i straty nadzwyczajne.  Do zdarzeń nadzwyczajnych należą m.in. zdarzenia losowe, rezultaty postępowania układowego (naprawczego) lub zaniechania pewnego rodzaju działalności.

Wynik netto (zysk ekonomiczny) jest to wynik brutto pomniejszony o zobowiązania i daniny publiczno-prawne. Są to przede wszystkim podatek dochodowy oraz pozostałe obowiązki zmniejszające zysk. Wynik finansowy netto jest dopiero zasadniczą kategorią pozwalającą na ocenę rentowności danej jednostki gospodarczej.

We wstępnej analizie rachunku zysków i strat za pomocą wskaźników dynamiki określa się kierunek i stopień zmian poszczególnych składników rachunku, w porównaniu  do ich wartości we wcześniejszych okresach sprawozdawczych oraz wskaźników struktury, przedstawiających udział poszczególnych pozycji zysków w odniesieniu do przychodów ze sprzedaży (marże). Analiza  struktury zysków w przedsiębiorstwie jest odzwierciedleniem zaangażowanych kapitałów oraz rentowności prowadzonej działalności. 

Metoda porównawcza (zwana również metodą mnożnikową) polega na określeniu wartości przedsiębiorstwa poprzez porównanie jej z innymi, już wycenionymi przez rynek. Podstawą takiego podejścia jest założenie, że aktywa do siebie podobne powinny mieć podobną wartość. Zastosowanie tej metody pozwala nie tylko wycenić spółki notowane na giełdach, ale także ocenić wartość spółek nienotowanych.

Wycena porównawcza oparta jest na mnożnikach wartości przedsiębiorstwa. Są to relacje wartości całej firmy lub wartość kapitałów własnych (kapitalizacja giełdowa lub cena przejęcia) do wybranych wielkości finansowych lub ekonomicznych.

Wyróżnia się dwie główne grupy mnożników :

• mnożniki kapitałów własnych (Equity Value)– ustalają one wartość rynkową kapitałów własnych przedsiębiorstwa. Wielkości bazowe, będące podstawą wyceny odnoszone są w tym wypadku do wartości kapitałów własnych.
• mnożniki wartości całego przedsiębiorstwa – ustalają one wartość rynkową całego przedsiębiorstwa (tzw. Enterprise Value). Wielkości bazowe, będące podstawą wyceny odnoszone są do wartości całej firmy (sumy wartości rynkowej kapitału własnego oraz wartości rynkowej długu netto).

Mnożniki wykorzystywane w wycenie przedsiębiorstwa :

Wartość przedsiębiorstwa w ujęciu porównawczym wylicza się korzystając ze wzoru :

W = m * X

Gdzie :
W – wartośc przedsiębiorstwa,
m – średnia wartość mnożnika firm porównywalnych,
X – wielkość ekonomiczna wycenianego przedsiębiorstwa (np. zysk, wartość księgowa, sprzedaż, EBIT lub EBITDA)

Procedura wyceny przedsiębiorstwa metodą porównawczą jest wieloetapowa i składa się na nią :

1. Wybór wskaźnika lub grupy wskaźników będących podstawą wyceny.
2. Wybór grupy spółek porównywalnych, o podobnej charakterystyce, dla których możliwe jest ustalenie wartości wcześniej wybranych wskaźników.
3. Wyznaczenie dla wycenianego przedsiębiorstwa wielkości ekonomicznej lub finansowej będącej podstawą wybranych wskaźników.
4. Obliczenie wartości przedsiębiorstwa poprzez przemnożenie wybranej wielkości ekonomicznej przez średnią wartość arytmetyczną wskaźników porównawczej grupy spółek.
5. Dokonanie niezbędnych korekt.

Ważne jest aby średnia arytmetyczna wskaźników i same wskaźniki wybrane zostały tak, by nie zniekształcały wyniku wyceny. Przyjmuje się, że powinny spełnić 3 warunki :

• powinny być one wyznaczane przez zrównoważony rynek. Dzięki temu uniknie się zniekształceń związanych ze spekulacjami cenowymi,
• powinny odzwierciedlać sytuację z przedsiębiorstw o podobnym charakterze: branży, potencjale wzrostu, efektywności i skali produkcji, sytuacji finansowej i strukturze kapitałowej itp.,
• wskaźniki wybrane do oceny powinny cechować się zgodnością metodologiczną i czasową.

Bazą do wyceny mogą być poza wartościami finansowymi czy ekonomicznymi, także inne odzwierciedlające specyfikę danej branży. Może to być: liczba pasażerów, liczba punktów sprzedaży, wydatki na badania i rozwój, czy też liczba odsłon lub Unique Users w przypadku firm internetowych.

Dokonując korekt wyniku wyceny zwrócić uwagę należy m.in. na:

• korekty księgowe związane ze stosowaniem różnych metod i zasad rachunkowości,
• korekty dotyczące zdarzeń jednorazowych, nadzwyczajnych, które wpływają na wyniki finansowe,
• korekty związane z kontrolą spółki, należy zwiększyć wycenę o premię za kontrolę (posiadanie większościowego pakietu akcji) lub zmniejszyć o dyskonto z powodu braku kontroli,
• korekta o wycenę aktywów pozaoperacyjnych,
• korekty związane z brakiem płynności (dyskonto).

Metoda porównawcza nie jest pozbawiona wad, największą z nich  jest możliwość dokonania znacznych niedoszacowań lub przeszacowań wynikających z oparcia wyceny na wskaźnikach spółek których akcje znajdują się w publicznym obrocie. Wiąże się ze znaczną zmiennością wskaźników, najczęściej nie mającą nic wspólnego z sytuacją ekonomiczną notowanych przedsiębiorstw, a przykładowo z koniunkturą giełdową lub też okresową „modą” na niektóre branże. Z tego powodu wycena metodą porównawczą powinna zostać zweryfikowana użyciem innych metod wyceny.

Przeprowadzając analizę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, niezależnie od podmiotu na rzecz, lub przez którego jest dokonywana zwrócić uwagę należy na kilka najważniejszych aspektów działalności gospodarczej. Są to :

• struktura kapitałowa,
• płynność i niezależność finansowa (zdolność do zaciągania i regulowania  zobowiązań),
• efektywność wykorzystania majątku (rotacja),
• rentowność,
• oceny pozycji rynkowej przedsiębiorstwa (np. wskaźniki giełdowe),
• inne wskaźniki.

Wzajemne powiązania pomiędzy wymienionymi kryteriami sprawiają, że analizując sytuację finansową przedsiębiorstwa nie można skupić się tylko na jednym z nich. Krótkoterminowa ocena pozwala na koncentrację na poszczególnych segmentach. Jednakże w ujęciu długoterminowym by skutecznie ocenić kondycję finansową firmy analiza powinna dotyczyć wszystkich kryteriów jednocześnie. Wyłącznie kompleksowa analiza jest skutecznym narzędziem dla oceny wartości rynkowej firmy i na jej podstawie możliwy staje się ekonomiczny wybór najlepszych inwestycji.

Bez względu na to kto i z jakich przyczyn dokonuje badania sytuacji finansowej przedsiębiorstw, korzysta zwykle z wypracowanych narzędzi, zarówno przez teorię jak i praktykę. Jednym z najważniejszych elementów analizy finansowej jest badanie wskaźnikowe. Bazą do wyciągania wniosków na podstawie wskaźnikowej analizy finansowej jest ich porównywalność. Mogą być one zestawiane ze wskaźnikami :

• obliczanymi na potrzeby poprzednich okresów (np. porównania miesięczne, kwartalne, roczne itp.),
• przedsiębiorstw tej samej branży,
• średnimi dla branży,
• wynikającymi z planu finansowego (np. prognoz finansowych). 

Rozwinięciem analizy wskaźnikowej jest piramidalna analiza rentowności przedsiębiorstwa zwana również analizą DuPonta.

Analiza piramidalna bezpośrednio związana jest z kierunkiem badania analitycznego polegającego na rozłożeniu, dezintegracji wskaźnika ekonomicznego celem poznania zależności przyczynowo skutkowych istniejących pomiędzy elementami struktury składającej się na ten wskaźnik. Analiza ta oparta jest na systemie wskaźników, w którym ze względu na ich budowę wyróżnia się dwie główne grupy:

• grupę wskaźników umiejscowionych „obok siebie” charakteryzujących się ścisłym zakresem i formalnymi powiązaniami poszczególnych relacji,
• grupę wskaźników ściśle powiązanych wzajemnymi relacjami – zarówno w układzie poziomym, jak i pionowym.

Głównym celem analizy DuPonta jest ukazanie kluczowych obszarów, w których zmiany mogą poprawić sytuację finansową przedsiębiorstwa. Informacje jakie ze sobą niesie mają kluczowe znaczenie zarówno dla kierownictwa, jak i pozostałych odbiorców informacji gospodarczych płynących z przedsiębiorstwa.

Model Du Ponta bazuje na wybranych pozycjach bilansu oraz rachunku zysków i strat. Ukazuje on zależności przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy bardzo ogólnymi wskaźnikami (takimi jak ROE czy ROA), oraz wskaźnikami występującymi na niższych poziomach piramidy (Patrz schemat poniżej). Podstawowym celem tworzenia modelu jest rozłożenie informacji gospodarczych zawartych w syntetycznych wskaźnikach na czynniki o niższym stopniu ogólności. Dzięki tak pogłębionej analizie możliwym staje się nie tylko kompleksowa ocena działalności przedsiębiorstwa, ale także przewidywanie dalszego kierunku oraz tempa jego rozwoju.

Na szczycie piramidy znajduje się wskaźnik rentowności kapitału własnego ROE, który obliczany jest poprzez podzielenie zysku netto przez kapitał własny. Model jednak wyraża ten wskaźnik poprzez tzw. równanie Du Ponta, w którym to stopa zwrotu z kapitału własnego ROE równa się iloczynowi rentowności aktywów ROA i tzw. mnożnika kapitału własnego (TA/E). Mnożnik ten jest miernikiem dźwigni finansowej oraz wskazuje na stosunek zaangażowanych w firmie kapitałów własnych i obcych. Jest to podstawowa tożsamość modelu. Analizę piramidy Du Ponta można prowadzić zarówno „od dołu”, jak i „od góry”. Prawa strona schematu prezentuje proces koncentrujący się na obliczeniu efektywności wykorzystania aktywów mierzonej za pomocą wskaźnika rotacji. Poprzez zsumowanie aktywów trwałych i obrotowych uzyskiwana jest wartość aktywów ogółem, sumując aktywa trwałe i obrotowe uzyskuje się wartość aktywów ogółem. Następnie poprzez podzielnie wartości sprzedaży przez aktywa ogółem uzyskiwany jest wskaźnik rotacji aktywów (TAT). Lewa strona schematu przedstawia procedurę obliczania efektywności obrotu mierzonej wskaźnikiem rentowności netto obrotu (zwanej również wskaźnikiem marży zysku netto). Zysk netto otrzymywany jest poprzez odjęcie od wartości sprzedaży sumy wszystkich kosztów. Poprzez odniesienie zysku netto do wartości sprzedaży możliwe jest na obliczenie wskaźnika rentowności netto sprzedaży (ROS). Mnożąc następnie ten wskaźnik przez wskaźnik rotacji aktywów ogółem otrzymujemy rentowność aktywów (ROA).

Ze schematu wynika, że rentowność aktywów ROA zależna jest od rentowności sprzedaży ROS oraz wskaźnika rotacji aktywów TAT, co zapisać można w postaci:

Poprzez kolejne rozszerzenia modelu, tworzące tzw. rozszerzony model Du Ponta rentowność aktywów została opisana przez następujące równanie:

ROE = ROS x TAT x TA/E = (Zysk netto / Sprzedaży) x (Sprzedaż / Aktywa ogółem) x (Aktywa ogółem / Kapitał własny) = Zysk netto / Kapitał własny

Z przedstawionego powyżej równania wynika jednoznacznie, że rentowność kapitałów własnych (inaczej ich zwrot) zależny jest w głównej mierze bezpośrednio od trzech czynników :

• poziomu rentowności sprzedaży netto, wyrażonej wskaźnikiem ROS,
• poziomem efektywności wykorzystania majątku, czyli rotacji (obrotowości) aktywów TAT,
• wielkości mnożnika kapitału własnego, wyrażonego przez wskaźnik TA/E.

Metodyka analizy finansowej pozwala na obliczenie rentowności kapitałów własnych bez konieczności wyliczania poszczególnych elementów rozszerzonego równania Du Ponta. Jednakże uproszczenie metody nie daje  szansy wglądu w strukturę, a co za tym idzie niemożliwym staje się określenie, które czynniki mają największy wpływ na poziom wskaźnika ROE.  Spadek jego poziomu, jak już wcześniej opisano, może być spowodowany przez trzy główne czynniki :

• złe gospodarowanie własnym majątkiem,
• zbyt małą marżę ze sprzedaży,
• zbyt niskie wykorzystanie zewnętrznego finansowania w przedsiębiorstwie.

Zarówno złe gospodarowanie majątkiem, jak i niska marża ze sprzedaży w sposób oczywisty negatywnie wpływa na rentowność kapitału własnego przedsiębiorstwa. Duży wpływ na poziom ROE może mieć struktura majątkowa przedsiębiorstwa i skala jego zewnętrznego finansowania. W modelu Du Ponta element ten reprezentowany jest przez mnożnik kapitału własnego TA/E, gdzie :

Wskaźnik ten ukazuje stopień zaangażowania kapitałów własnych w majątku przedsiębiorstwa. Wartość tego wskaźnika zawierać się może w przedziale od 1 do, teoretycznie, plus nieskończoności. Poprzez zwiększanie udziału kapitałów obcych w strukturze majątku można doprowadzić do wzrostu wskaźnika ROE. Wzrost ten związany jest z dodatnim efektem dźwigni finansowej i działa tylko jeśli rentowność majątku przewyższa oprocentowanie długu. Jeżeli jednak wzrost zadłużenia powoduje spadek wskaźnika ROE, to występuje ujemna dźwignia finansowa.

Pozostałe dwa elementy równania, tj. rentowność sprzedaży ROS oraz wskaźnik rotacji aktywów (efektywności ich wykorzystania) zostały szerzej omówione w innych artykułach.

Miara jakości spółek, jaką jest wskaźnik F-Score został opracowany przez Josepha Piotroskiego w 2010 roku. Wskaźnik ten ocenia kierunek zmian szczegółowych wskaźników (pogorszenie/poprawa). Cel, jaki założył sobie Piotroski, było zidentyfikowanie najbardziej zdrowych (z punktu widzenia analizy fundamentalnej) spółek, stosując kryteria bazujące na sprawozdaniach finansowych. Piotroski, jak się wydaje celnie, zauważył, że wartościowe spółki (sam je nazywał „high book-to-market firms”) pozwalają na osiąganie wysokich stóp zwrotu. Bardziej obrazowo, zwrócił uwagę w swych notatkach, że łatwiej wyselekcjonować grupę dobrych spółek, niż ciągle szukać tych „najlepszych”. Poza tym w grupie dobrych spółek z dużym prawdopodobieństwem znajdą się również i te najlepsze. W tym celu opracował prosty test złożony z 9 kryteriów, zaś za spełnienie każdego przydzielał jeden punkt. Za wartościowe uważał te spółki, które w sumie uzbierały osiem lub dziewięć punktów. Szukał firm, które są dochodowe oraz poprawiają marże, nie stosują sztuczek poprawiających wyniki oraz wzmacniają strukturę aktywów.

9 wspomnianych kryteriów to:

1. Zysk netto – jeśli w okresie bieżącym* spółka wypracuje zysk netto, 1 punkt;
2. Przepływy operacyjne – jeśli w okresie bieżącym* spółka ma dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, 1 punkt;
3. Rentowność aktywów – jeśli w bieżącym okresie* spółka miała wyższą rentowność aktywów (ROA – Return On Assets) w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;
4. Jakoś zysku – jeśli w bieżącym okresie* wartość przepływów z działalności operacyjne jest większa od zysku netto, 1 punkt;
5. Dźwignia finansowa – jeśli w bieżącym okresie* zmniejszył się stosunek zadłużenia długoterminowego do sumy bilansowej, w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;
6. Płynność finansowa – jeśli w bieżącym okresie* wzrósł stosunek aktywów obrotowych do zadłużenia krótkoterminowego, w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;
7. Liczba akcji – jeśli w bieżącym okresie*, liczba wyemitowanych akcji nie wzrosła w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;
8. Marża sprzedaży – jeśli w bieżącym okresie* wzrosła wartość marży na sprzedaży, w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;
9. Rotacja aktywów – jeśli w bieżącym okresie*, wzrosła wartość wskaźnika rotacji aktywów, w stosunku do poprzedniego okresu, 1 punkt;

*ostatnie, raportowane 12 miesięcy;

Analiza płynności finansowej ma na celu ocenę zdolności przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań finansowych. Płynność finansowa to m.in. :

• pozytywny stan środków płatniczych,
• zdolność składników majątku przedsiębiorstwa do powtórnej zamiany na pieniądz,
• stosunek pokrycia zobowiązań składnikami majątku,
• możliwość regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa w każdym momencie czasu.

Płynność finansową przedsiębiorstwa można rozpatrywać z punktu widzenia dwóch różnych okresów – krótkiego i długiego.

W długookresowej analizie płynności wykorzystywane są tzw. wskaźniki pokrycia majątku. Jak już wcześniej wspomniano informują one o stopniu pokrycia aktywów trwałych przez kapitały własne oraz zobowiązania długoterminowe. W praktyce występują dwa wskaźniki, oceniające stopień pokrycia :

Z punktu widzenia wierzycieli oraz potencjalnych inwestorów wskaźnik pokrycia I stopnia powinien oscylować w okolicach 100%, dzięki czemu firma zapewnia spłatę należności, nawet w razie jej bankructwa. Jednakże jak już wspomniano tak wysoki stopień finansowania aktywów trwałych majątkiem przedsiębiorstwa nie jest możliwy, gdy chce się ono dynamiczne rozwijać. Wskaźnik ten może przybierać wartości mniejsze od 100%, jednak praktyka pokazuje, że nie powinien on spadać poniżej 60%. W celu lepszej oceny stopnia pokrycia stworzono wskaźnik II stopnia, który w żadnej mierze nie powinien spadać poniżej 100%. Świadczyło by to o finansowaniu aktywów trwałych przedsiębiorstwa krótkoterminowym kapitałem obcym co wielokrotnie zwiększyło by ryzyko takiego podmiotu.

W analizie krótkoterminowej poziomu płynności finansowej przedsiębiorstwa używa się wskaźników zwanych stopniami płynności. Tworzone są one przez porównywanie określonych pozycji po stronie aktywów oraz zobowiązań po stronie pasywów. Wynik tych porównań informuje o zgodności wysokości oraz wymagalności krótkoterminowych zobowiązań przedsiębiorstwa ze środkami płatniczymi oraz innymi krótkoterminowymi aktywami. W praktyce wykorzystuje się trzy wskaźniki. Kryterium odróżniającym je od siebie jest łatwość upłynnienia aktywów, na podstawie których są tworzone. W zależności od treści licznika, wyróżnia się wskaźniki :

Wskaźnik wypłacalności gotówkowej określa zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań w bardzo krótkim okresie, najczęściej „z dnia na dzień”, a zatem do jego konstrukcji wykorzystuje się tylko aktywa o najwyższym stopniu płynności. Powinien on oscylować w granicach 10% do 20%.

Wskaźnik płynności II stopnia różni się od wskaźnika I tym, iż z aktywów obrotowych eliminuje mniej płynne zapasy oraz rozliczenia międzyokresowe. Za wzorcową wielkość tego wskaźnika uważa się poziom w granicach 100%. Świadczy to o zdolności przedsiębiorstwa do pokrywania zobowiązań w terminie ich wymagalności.

III wskaźnik, bieżącej płynności informuje o zdolności przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań w oparciu o wszystkie aktywa obrotowe. Za jego wartość optymalną uznaje się przedział od 130% do 200%.

Kapitał obrotowy netto (zwany też kapitałem pracującym, z ang. working capital) jest to różnica pomiędzy aktywami bieżącymi, a zobowiązaniami bieżącymi (krótkoterminowymi). Jest to kapitał finansujący określoną część środków obrotowych, która nie zostaje pokryta zobowiązaniami bieżącymi, a więc stanowi nadwyżkę aktywów bieżących nad tymi zobowiązaniami. Wyraża się wzorem :

Istnieją dwie strategie zarządzania wysokością kapitału obrotowego netto :

1. Konserwatywna – polega na utrzymywaniu wysokiego stanu aktywów obrotowych i niskiej wartości zobowiązań bieżących, co w  efekcie daje firmie wysoką płynność finansową ale też obniża jej rentowność.
2. Agresywna – jej celem jest utrzymywanie niskiej wartości aktywów obrotowych w relacji do zobowiązań bieżących, co skutkuje obniżeniem płynności finansowej przedsiębiorstwa, ale w efekcie zwiększa rentowność firmy.

Wskaźnik: Udział kapitału pracującego w całości aktywów obrazuje procentowy udział kapitału pracującego netto do aktywów ogółem.

Nadmiernie niska wartość wskaźnika świadczyć może o niemożności terminowego spłacania zobowiązań. Z drugiej jednak strony nadmiar kapitału pracującego może oznaczać, że spółka nie wykorzystuje w pełni możliwości generowania zysku utrzymując gotówkę w aktywach płynnych.

Analizując rentowność przedsiębiorstwa posłużyć się można dwoma grupami wskaźników: badającymi opłacalność zaangażowania kapitałów (rentowność finansowa) oraz efektywność zużycia czynników produkcji (rentowność handlowa). Podstawowym źródłem danych niezbędnych do obliczeń są sprawozdania finansowe sporządzane przez przedsiębiorstwa. Analizę rentowności opiera się o cztery wskaźnik:

• Rentowność majątku ogółem – rentowność finansowa,
• Rentowność kapitału podstawowego – rentowność finansowa,
• Rentowność sprzedaży – rentowność handlowa,
• Wskaźnik poziomu kosztów – rentowność handlowa.

Wskaźnik rentowności majątku ogółem, szerzej zanany jest jako wskaźnik rentowności aktywów (ROA – Return On Assets).  Oblicza się go przyrównując zysk netto spółki do jej aktywów ogółem :

Wskaźnik ten wyraża stopień efektywności gospodarowania zarówno zasobami trwałymi, jak i obrotowymi firmy i informuje o zdolności firmy do wypracowywania zysków. ROA nie posiada ustalonych granicznych wartości, które powinien przyjmować, jednakże im jest on wyższy, tym  lepsza jest kondycja finansowa spółki. 

Wskaźnik zyskowności kapitału podstawowego (lub inaczej kapitału własnego) przedsiębiorstwa (ROE – Return On Equity) jest miarą korzyści jakie czerpią właściciele z zaangażowanego w spółkę kapitału. Wskaźnik ten wyrażany jest wzorem :

Wskaźnik ten określa ile procent czystego zysku udało się osiągnąć spółce z jednej jednostki kapitałów własnych.  Im wartość tego wskaźnika jest wyższa tym, korzystniejsza jest sytuacja spółki. Wyższa efektywność kapitału własnego wiąże się z możliwością uzyskania większej nadwyżki finansowej, a co za tym idzie wyższych dywidend dla właścicieli kapitału.

Wskaźnik rentowności sprzedaży(ROS – Return On Sale) jest relacją wyniku finansowego netto do wartości sprzedaży produktów, towarów i materiałów. Informuje o tym ile zysku przynosi jeden złoty uzyskanych przychodów ze sprzedaży. Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym większa jest efektywność handlowa przedsiębiorstwa. Wyrazić ją można wzorem :

Uwzględnienie w liczniku zysk netto sprawia, że wskaźnik ten ocenia nie tylko działalność operacyjną przedsiębiorstwa, ale także finansową, a nawet zdarzenia nadzwyczajne, czy politykę podatkową. Wartość samego wskaźnika uzależniona jest nie tylko od uzyskiwanych przychodów i ponoszonych kosztów, ale także od sposobu finansowania działalności. Dwa przedsiębiorstwa, które mają identyczne przychody oraz koszty bezpośrednie i pośrednie, a różnią się wyłącznie sposobem finansowania, będą miały różne poziomy wskaźnika rentowności sprzedaży netto. Wartość wskaźnika dla przedsiębiorstwa nie kredytującego własnej działalności będzie wyższa, niż tego które zmuszone jest płacić odsetki od zaciągniętych zobowiązań, pomniejszając w ten sposób zysk netto.

Wskaźnik poziomu kosztów ocenia opłacalność zużycia czynników produkcji i w najbardziej ogólnej postaci stanowi relację :

Wskaźnik ten może przyjmować wartości w trzech przedziałach. Może on przyjmować wartości mniejsze od 1 i wtedy przedsiębiorstwo będzie nierentowne – jego koszty przewyższają przychody. Takie przedsiębiorstwo, w dłuższym terminie zmuszone będzie albo do restrukturyzacji, albo zamknięcia swej działalności. O przedsiębiorstwie, w którym wskaźnik ten oscyluje w granicach 1 można powiedzieć, że jest niskorentowne i ono także powinno zastanowić się nad zmianami, by ograniczyć przyszłe ryzyko działalności. Za rentowne uznać należy przedsiębiorstwa, w których wskaźnik ten przyjmuje wartość większą od 1.

Analiza i ocena struktury kapitałowej przedsiębiorstwa ma na celu ustalenie, jakie podmioty dostarczyły mu środków. Tym samym stara się ona ustalić źródła finansowania aktywów oceniając przy tym poziom zadłużenia przedsiębiorstwa, a także strukturę i efektywność wykorzystania powierzonych mu kapitałów. W ocenie tej wykorzystywane są następujące wskaźniki:

• Ogólnego zadłużenia,
• Zadłużenia kapitału własnego,
• Zadłużenia długoterminowego,
• Zadłużenia środków trwałych,
• Pokrycia aktywów trwałych kapitałami stałymi,
• Kapitał obcy / EBITDA
• Pokrycia zobowiązań kapitałem własnym.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia prezentuje procentowy udział kapitałów obcych w formie zobowiązań w stosunku do majątku przedsiębiorstwa:

Standardowo przyjmuje się, że powinien on znajdować się w przedziale 57% do 67%. Wyższa wartość tego wskaźnika może być ostrzeżeniem, iż istnieje szansa utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do spłaty długów. W praktyce oznacza to nie tylko ograniczenie samodzielności, ale także utrudnienia w dostępie do zewnętrznego finansowania oraz wzrost ryzyka wierzycieli.

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (zwany również dźwignią finansową) określa relację kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego :

Ocenia on w głównej mierze zdolność pokrycia zobowiązań z własnych środków przedsiębiorstwa, a co za tym idzie jego zdolność do dalszego zadłużania się. Uznaje się powszechnie, że wskaźnik ten powinien wynosić 2:1 lub 1:2 i jest to tzw. reguła faustowska. Zależy ona od poziomu ryzyka rynku na którym przedsiębiorstwo prowadzi działalność. Na rynkach wysokiego ryzyka udział kapitału obcego w strukturze kapitałowej nie powinien przekraczać 35%, zaś na rynkach bezpiecznych udział ten może być zwiększony nawet do 70%.

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego określany jest także jako wskaźnik zadłużenia bądź też ryzyka. Określa relację zobowiązań długoterminowych do kapitałów własnych :

Przez zobowiązania długoterminowe rozumie się tu wszystkie te, których okres zapadalności przekracza 1 rok. Pożądany poziom tego wskaźnika wynosi 0,5 co jest wynikiem relacji zobowiązań długoterminowych do kapitałów własnych. Przedsiębiorstwa, w których wskaźnik ten przekracza poziom 1 uważa się za poważnie zadłużone.

Wskaźnik zadłużenia środków trwałych znany jest również pod nazwą wskaźnika pokrycia zobowiązań długookresowych rzeczowymi składnikami majątku i ma postać :

Wskaźnik ten informuje o stopniu w jakim zabezpieczone są zobowiązania długoterminowe przez rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa. Jest on podstawowym nośnikiem informacji o stanie zabezpieczenia kredytów w wypadku likwidacji przedsiębiorstwa. O dobrej sytuacji można mówić wtedy, gdy jego wartość jest większa od 1.

Uzupełnieniem powyższego wskaźnika jest wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałami stałymi. Ma on postać :

Umożliwia on dokonanie oceny, czy przedsiębiorstwo zachowuje tzw. złotą regułę finansową, zgodnie z którą kapitał długoterminowy powinien finansować aktywa trwałe.

Wskaźnik Kapitał obcy / EBITDA informuje w jakim stopniu kapitały obce przedsiębiorstwa pokrywane są z jego zysku EBITDA ( zysk przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych kredytów, podatków i amortyzacji). Ma on postać :

Wskaźnik pokrycia zobowiązań kapitałem własnym pokazuje stopień zależności firmy od kapitału obcego :

Wskaźnik ten pokazuje, jaka wielkość długu przypada na każdą złotówkę wkładu udziałowców. Ponieważ wskaźnik ten dobrze obrazuje zdolność przedsiębiorstwa do spłaty zobowiązań, dlatego też uważany jest za bardzo istotny przez większość kredytodawców. Niskie wartości wskaźnika świadczą o wysokim ryzyku finansowym. 

W 1968 roku Edward Altman opracował do dziś bardzo popularny model statystyczny, na bazie którego możliwa jest ocena prawdopodobieństwa bankructwa analizowanego przedsiębiorstwa. Został on stworzony na podstawie analizy dyskryminacyjnej danych pochodzących z 66 przedsiębiorstw (33 o stabilnej sytuacji finansowej oraz 33 zagrożonych upadłością). W literaturze przedmiotu model ten spotkać można zarówno pod nazwą „model Altmana”, jak i „model Z-Score”.

Tworząc model E. Altman wyselekcjonował 22 wskaźniki przy użyciu których możliwa stawała się ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Wskaźniki te podzielone zostały na pięć grup dotyczących:

1. Płynności.
2. Rentowności
3. Wspomagania finansowego.
4. Wypłacalności.
5. Rotacji.

Z listy 22 wskaźników wybranych zostało 5, które jednocześnie analizowane, w sposób najlepszy oceniają zagrożenie bankructwa przedsiębiorstwa. W procesie wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej dobrano dla nich odpowiednie współczynniki. Finalna wersja modelu przybrała następującą postać :

Gdzie : 

Wartość wskaźnika Z przedstawia sytuację zagrożenia upadłością firmy, przy czym wiarygodność prognozy jest potwierdzona empirycznie. Poniższa tabela przedstawia wartości wskaźnika klasyfikujące przedsiębiorstwa jako zagrożone (lub nie) upadłością :

W 1990 roku Altman wychodząc naprzeciw potrzebom rynków rozwijających się (tzw. „rynków wschodzących”) poprawił stworzony przez siebie model. Przekazał tym samym narzędzie oceny ryzyka bankructwa inwestorom i kredytodawcom działającym na dużo mniej stabilnych rynkach, aniżeli amerykański. Nowa formuła modelu przybrała postać:

Kwalifikacja zagrożenia upadłością według modelu EMS :

Według Altmana zagrożenie bankructwem występuje na wszystkich poziomach poniżej BB+.

Wskaźnik Altmana może przekazywać inwestorom niezwykle użyteczne informacje o kondycji firm i pomóc w wyselekcjonowaniu określonej grupy podmiotów o podobnych cechach. Nie mniej jednak nie należy podejmować decyzji inwestycyjnych na podstawie tylko jednego wskaźnika. W pierwszej kolejności wyłapuje on przedsiębiorstwa, które już mają problemy finansowe, generują straty i są silnie obciążone zadłużeniem. Aby maksymalizować jego efektywność należy łączyć go z innymi wskaźnikami. Dopiero pełna analiza przedsiębiorstwa, jego struktury kapitałowej, przepływów pieniężnych oraz struktury finansowania daje pełny obraz kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Analiza wykorzystania majątku nastawiona jest na ocenę efektywności jego gospodarowania przez przedsiębiorstwo. Wskaźniki należące do tej grupy konstruowane są na podstawie powiązania wielkości stanów (np. zapasy, aktywa obrotowe, należności itp.) z odpowiadającymi im wielkościami strumieni (np. kosztów, przychodów itp.). W ten sposób konstruowane są wskaźniki oceniające osiągnięte wyniki ze sprzedaży, lub koszty produkcji w stosunku do zaangażowanych w przedsiębiorstwie kapitałów. Pozwala to na ocenę jak skutecznie przedsiębiorstwo zarządza swoimi aktywami. Do najważniejszych należą wskaźniki cyklu :

• należności,
• spłaty zobowiązań,
• rotacji zapasów,
• rotacji majątku obrotowego,
• rotacji majątku trwałego,
• rotacji aktywów,
• operacyjnego,
• konwersji gotówki.

Jak można się domyślić wszystkie te wskaźniki prezentują finansowe aspekty wykorzystania majątku przez przedsiębiorstwo. Wynikami obliczeń są cykle obrotu, które wyrażane być mogą zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i w dniach.

Wskaźnik rotacji należności ocenia politykę, jaką przedsiębiorstwa prowadzą w zakresie praktyk udzielania kredytu kupieckiego. Wyraża się wzorem :

O wielkości tego wskaźnika decyduje szereg czynników takich jak: rodzaj prowadzonej działalności, pozycja konkurencyjna, koniunktura na rynku czy też jego rozdrobnienie. Nie zostały wypracowane uniwersalne wartości porównawcze, do których mogło by się odnieść każde przedsiębiorstwo. Przeprowadzając analizę należy odnosić się albo do konkurencyjnych przedsiębiorstw, albo też można badać zmiany tego wskaźnika w czasie. Za uniwersalne można uznać stwierdzenie, że im wartość tego wskaźnika jest mniejsza, tym lepsza jest sytuacja przedsiębiorstwa. Świadczyć to może zarówno o silnej pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa, jak i skuteczności windykacji należności.

Wskaźnik rotacji zobowiązań jest odwrotnością wskaźnika cyklu należności. Informuje on o czasie, w którym przedsiębiorstwo reguluje swoje zobowiązania wobec dostawców. Wyrażany jest wzorem :

Powszechnie przyjęta jest reguła, która stwierdza, że wskaźnik rotacji zobowiązań powinien być większy od wskaźnika rotacji należności. Dzięki temu przedsiębiorstwo jest w stanie na bieżąco regulować swoje zobowiązania wobec dostawców i nie musi z tego tytułu zaciągać krótkoterminowych kredytów i pożyczek. Zbyt krótki okres pomiędzy zakupem materiałów, a spłatą zobowiązań ogranicza także możliwość korzystania z dźwigni finansowej jaką oferuje kredyt dostawcy.

Wskaźnik rotacji zapasów jest jednym z elementów oceny sytuacji majątkowo-gospodarczej przedsiębiorstwa. Wyrażany jest wzorem :

Kolejne trzy wskaźniki badające stopień efektywności wykorzystania majątku przedsiębiorstwa dotyczą oceny jego aktywów. Są to wyrażające się wzorami:

Cykl operacyjny określa ilość dni, w których przebiega proces: zamiany gotówki w zapasy, zapasów w należności i należności w gotówkę. Wyraża się wzorem :

Jak wynika ze wzoru cykl operacyjny jest to wyrażony w dniach kapitał, jaki średnio w ostatnim okresie spółka zainwestowała w towary i materiał. Daje to możliwość oceny średniego czasu jaki potrzebny jest na sprzedanie zapasów oraz ile średnio czasu potrzeba na spływ należności od odbiorców.

Cykl konwersji gotówki określa ilość dni, od momentu wypływu pieniędzy z przedsiębiorstwa na zakup materiałów, do chwili, kiedy wpłyną pieniądze za sprzedane produkty. Wyraża się wzorem :

Cykl konwersji gotówki obrazuje okres, jaki upływa od momentu odpływu gotówki przeznaczonej na zakup czynników produkcji (moment spłaty zobowiązań), do momentu wpływu gotówki z tytułu należności.  Im cykl ten jest krótszy, tym korzystniej z punktu widzenia przedsiębiorcy, gdyż zainwestowane w aktywa bieżące środki finansowe szybko wracają do firmy i mogą być ponownie wykorzystane. W sytuacji gdy cykl konwersji gotówki jest ujemny przedsiębiorstwo jest w stanie szybciej sprzedać produkowane towary i otrzymać zapłatę, niż wynosi czas zapłaty za materiały potrzebne do produkcji (czy też handlu).

Wskaźniki giełdowe jest to grupa wskaźników, które na bieżąco określają atrakcyjność papierów wartościowych (głównie akcji) notowanych na giełdach papierów wartościowych.  Wskaźniki wartości rynkowej przedsiębiorstwa oparte są na cenie akcji zwykłych i są dla inwestorów ważną miarą wzrostu i stabilności zysków, a także przybliżonym wskaźnikiem wartości względem innych spółek. Wskaźniki te tworzą głównie trzy grupy : oparte o zysk spółki (także przychody ze sprzedaży), oparte o kapitalizację spółki oraz oparte o wartość przedsiębiorstwa (Enterprise Value).

Do pierwszej grupy zaliczyć należy wskaźniki :

• Zysk na akcję,
• Cena / Zysk
• Wartość sprzedaży na akcję
• Cena / Wartość sprzedaży

Wskaźnik zysk na akcję, (Ernings Per Share – EPS) jest jednym z bardziej popularnych wskaźników w analizie fundamentalnej. Jest to stosunek zysku netto do ilości akcji w danym okresie obrachunkowym i wyraża się wzorem:

Wskaźnik ten informuje, ile zysku netto przypada na jedną akcję spółki, a tym samym informuje akcjonariuszy ile zysku wypracował zainwestowany przez nich kapitał.  Analizę na podstawie tego wskaźnika można oprzeć zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branż lub indeksów, w których znajduje się spółka.

Wskaźnik Cena / Zysk (Price Earnings Ratio – P/E) jest kolejnym bardzo popularnym miernikiem wartości akcji powszechnie stosowanym przez inwestorów. Oblicza się go dzieląc aktualną cenę jednej akcji przez zysk netto przypadający na jedną akcję:

Niski poziom wskaźnika może sugerować, że inwestycja jest korzystna, ponieważ firma osiąga spore zyski, przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Analizując spółki na podstawie tego wskaźnika odnieść go można zarówno do wartości dla innych spółek, średnich dla branży i indeksów, a także oceniać jego zmiany w czasie.

Wskaźnik wartości sprzedaży na akcję (Sales Per Share – SPS)  informuje o relacji przychodów ze sprzedaży generowanych przez przedsiębiorstwo w stosunku do liczby wyemitowanych akcji w danym okresie obrachunkowym. Wyraża się go wzorem:

Wartość tego wskaźnika może posłużyć za opis wielkości prowadzonej przez spółkę działalności. Wzrost tego wskaźnika z punktu widzenia inwestorów jest bardzo korzystny ponieważ (nawet przy utrzymaniu stałej rentowności) świadczy o rozwoju jednostki (wzroście sprzedaży) przy utrzymaniu stałej rentowności. Analizę spółki na podstawie tego wskaźnika oprzeć można zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branż lub indeksów, w których znajduje się podmiot.

Wskaźnik Cena / Wartość sprzedaży (Price-to-sales ratio, P/S) obliczany jest jako stosunek ceny akcji spółki do przychodów ze sprzedaży przypadających na jedną akcję. Wykorzystywany jest często w przypadku spółek, które generują przychody ze sprzedaży, jednak ze względu na inne czynniki nie przynoszą zysków. Wyraża się go wzorem:

Niski poziom wskaźnika może sugerować, że inwestycja jest korzystna. Wynika to z faktu, iż inwestor musi zapłacić niższą cenę za przychody generowane przez spółkę. Analizując spółki na podstawie tego wskaźnika odnieść go można zarówno do wartości dla innych spółek, średnich dla branży i indeksów, a także oceniać jego zmiany w czasie.

Wskaźniki oparte o kapitalizację giełdową mają na celu bieżącą wycenę  majątku spółki (Kapitałów własnych = Aktywa - Zobowiązania). Grupę tę tworzą dwa wskaźniki:

• Wartość księgowa na akcję,
• Cena / Wartość księgowa.

Wartość księgowa na akcję (Book Value – BV) wskazuje, jaką wartość przedstawiają aktywa danej spółki i informuje akcjonariuszy jaka wartość księgowa przypada na jedną akcję według bilansu spółki. Wyraża się wzorem:

W przybliżeniu informuje również o wartość składników przedsiębiorstwa, którą będzie można podzielić pomiędzy akcjonariuszy w przypadku np. likwidacji przedsiębiorstwa. Analizę spółki na podstawie tego wskaźnika oprzeć można zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branż lub indeksów, w których znajduje się podmiot.

Wskaźnik Cena / Wartość księgowa  (Price Book Value ratio – P/BV) informuje o tym, ile kosztuje według wyceny giełdowej złotówka majątku netto przedsiębiorstwa (według wartości księgowej):

Wskaźnik ten nie ma wartości absolutnej i nie powinien być rozpatrywany w oderwaniu od średniej dla danej branży, indeksu lub innych spółek. Za niedowartościowane należy uznać spółki, dla których wartość wskaźnika P/BV zawiera się w przedziale od 0 do 1. Jednakże jeśli wartość wskaźnika jest wyższa od jedności, nie musi to oznaczać że spółka jest przewartościowana.  O wartości przedsiębiorstwa decyduje nie tylko jego wartość księgowa, ale także wartość rzeczywista, która uwzględnia takie czynniki jak : efektywność i rentowność, marka, jakość zarządzania i perspektywy rynku, na którym działa, przewaga konkurencyjna, poziom zadłużenia itp.

Trzecią grupę tworzą wskaźniki oparte o wartość przedsiębiorstwa (Enterprise Value – EV). Enterprise value  obliczana jest jako Kapitalizacja rynkowa do której dodaje się dług netto (Zobowiązania od których odejmuje się Inwestycje krótkoterminowe). Istnieją trzy główne wskaźniki wykorzystujące EV:

• EV / Sprzedaż,
• EV / EBIT,
• EV / EBITDA.

Wskaźnik EV / Sprzedaż jest to stosunek wartości przedsiębiorstwa (Enterprise Value) do przychodów ze sprzedaży w danym okresie obrachunkowym i wyraża się wzorem:

Informuje on o tym, ile trzeba zapłacić za przychody ze sprzedaży generowane przez przedsiębiorstwo. Generalnie im niższa wartość tego wskaźnika tym inwestycja w akcje może być atrakcyjniejsza.  Analizę spółki na podstawie tego wskaźnika oprzeć można zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branż lub indeksów, w których znajduje się podmiot.

Wskaźnik EV / EBIT jest to stosunek wartości przedsiębiorstwa (Enterprise Value) do zysku operacyjnego wypracowanego w danym okresie obrachunkowym:

Informuje on inwestorów o stopniu pokrycia zysku operacyjnego wartością samego przedsiębiorstwa. Umożliwia on porównywanie spółek stosujących różną dźwignię finansową. Im niższa wartość wskaźnika (zakładając, że spółka ma dodatni wynik operacyjny) tym inwestycja w akcje może być atrakcyjniejsza.  Analizę na podstawie tego wskaźnika można oprzeć zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branży lub indeksów, w których znajduje się spółka.

Wskaźnik EV / EBITDA jest to stosunek wartości przedsiębiorstwa (Enterprise Value) do zysku operacyjnego wypracowanego w danym okresie obrachunkowym powiększonego o amortyzację:

Informuje on inwestorów o stopniu pokrycia zysku EBITDA wartością samego przedsiębiorstwa. Umożliwia on porównywanie spółek stosujących różną politykę amortyzacji, podatkową oraz dźwignię finansową. Im niższa wartość wskaźnika (zakładając, że spółka ma dodatni wynik EBITDA) tym inwestycja w akcje może być atrakcyjniejsza.  Analizę spółki na podstawie tego wskaźnika oprzeć można zarówno na jego zmianach w czasie, jak i przyrównując go ze średnimi dla branży lub indeksów, w których znajduje się podmiot.